روغن‌ کاری یا روانکاری واژه‌ایست که به منظور حفظ و اطمینان از عملکرد صحیح ماشین‌آلات و موتور خودروها و … به کار گرفته می‌شود، اما روغنکاری حقیقتا چیست؟ توصیف آن در واژه‌نامه‌ها به شرح زیر است: به کارگیری برخی مواد روغنی یا گریس به منظور تقلیل سایش و کاهش اصطحکاک که در سطوح بکار میرود. گرچه این تعریف از جنبه‌هایی ارزشمند به نظر می‌رسد، اما تمام کاربردهای روغن‌کاری را دربر نمیگیرد. برای روغن‌کاری می‌توان از مواد مختلفی بهره برد. روغن و گریس از رایج‌ترین موارد قلمداد می‌شوند. گریس از روغن و ماده‌ای غلیظ کننده که موجب استحکام آن است، تشکیل شده، اما آنچه حقیقتا نقش روان کنندگی را بر عهده دارد، خود روغن است. روغن‌ ها اغلب از مواد مصنوعی، گیاهی یا معدنی و یا ترکیبی از اینها ساخته می‌شوند. اساسا مواد تشکیل دهنده‌ روغن، موارد کاربرد آن را مشخص می نماید. در شرایط حاد روغن‌ های مصنوعی بر موارد دیگر ارجحیت دارد. اما در شرایطی که پای عوامل زیست محیطی در میان باشد، روغن‌ هایی که پایه‌ گیاهی دارند، به کار گرفته می‌شود.

روان‌کننده‌ های متشکل از روغن، حاوی افزودنی‌هایی هستند که خواص پایه‌ایی آن را تقویت، افزایش و یا کاهش می‌دهد. میزان مواد افزونی به نوع روغن و موارد کاربرد آن بستگی دارد. به عنوان مثال می‌توان به روغن موتور، مواد نرم‌کننده اضافه نمود. این نرم‌کننده‌، مواد نامحلول را به شکل فشرده حفظ کرده و در جریان کار از سمت فیلتر خارج می‌کند. در محیط‌هایی که دستخوش تغییرات شدید دما اعم از گرما تا سرماست، اصلاح کنندهای شاخص گرانروی افزوده می‌گردد. این افزودنی حاوی ملکول‌های ارگانیک پایدارند که در سرما به حالت توده باقی می‌مانند و در محیط‌های گرم از هم گسسته ‌شوند. این فرایند، گرانروی روغن را تغییر داده و اجازه می‌دهد تا در سرما گردش بهتری داشته و در عین حال در دمای بالا خواص خود راحفظ کنند. اما این ملکول‌های ارگانیک پایدار در فرایند استفاده ممکن است به اتمام رسند و برای برگرداندن آنها به حد کفایت، میزان اولیه‌ی روغن باید جایگزین گردد و این تنها مشکل پیش روی این افزودنیست.

تقلیل سایش و کاهش اصطحکاک هدف اصلی روغن‌کاری محسوب می‌شود، اما مزایای دیگری نیز دارد. یک لایه روان‌کننده‌ی نازک از نفوذ آب و دیگر مواد فرساینده به سطوح محافظت کرده و مانع از پوسیدگی می‌گردد. بعلاوه، آنها نقش مهمی در کنترل نفوذ آلاینده‌ها به سیستم ایفا می‌کنند. کارکرد روان‌کننده همچون مجرای حمل آلاینده‌ها به سمت فیلتر و در نهایت زدودن آنها از سیستم است. همچنین این مایعات با جذب گرما از سطوح و انتقال آن به نقطه‌ایی خنک‌تر که موجب پراکندگی آنها شود، دما را کنترل می‌کند.

انواع روغنکاری

روغن‌کاری بر سه قسم مختلف است: مکانیزم لایه‌ مرزی، مرکب و کامل. گرچه هر یک آنها از دیگری متفاوت است اما همه بر محتویات روغن یعنی روان‌ کننده‌ها و افزودنی‌ها که در برابر نفوذ آب نقش محافظتی ایفا می‌کنند، متکی هستند. مکانیزم یک لایه روغن‌کاری کامل خود بر دو نوع است: هیدرودینامیک و هیدرودینامیک ارتجاعی. روغن‌کاری هیدرودینامیک دو سطح (نزدیک به یکدیگر) که دارای حرکت کشویی هستند را به طور کامل از هم جدا کرده و یک لایه روغن حدفاصل بین آنها را می‌پوشاند.

هیدرودینامیک ارتجاعی نیز فرایندی مشابه دارد اما کاربرد آن در مواردیست که سطوح حرکت غلتان دارند. لایه‌ی نازک روغن‌ در حالت هیدرودینامیک ارتجاعی بسیار نازکتر از لایه‌ی به کار گرفته شده در حالت هیدرودینامیک است و البته فشار بر این لایه نیز بیشتر است. از آنجایی که این لایه‌ی نازک موجب می‌شود تا سطح غلتان در فرایند روغن‌کاری به شیوه‌ایی ارتجاعی تغییر شکل دهد، هیدرودینامیک ارتجاعی خوانده می‌شود. حتی در سطوح کاملا صاف و صیقلی نیز اختلالاتی پدید می‌آید. پستی، بلندی‌هایی در سطح میکروسکپی به وقوع می‌پیوند. این بلندی‌های موسوم به قله، ناهمواری خوانده می‌شوند. به منظور حصول مکانیزم روغن‌کاری کامل، لایه‌ی روان‌کننده باید ضخیم‌تر از طول ناهمواری باشد. سطوح در این نوع از روغن‌کاری به طرز موثرتری محافظت شده و البته مطلوب‌تر عمل می‌کند.

روغنکاری مرزی

روغن‌کاری مرزی در مواردی که روند کار منقطع، مستلزم قطع و وصل است و شرایط بارگذاری مملو از شوک است، کاربرد دارد. برخی روغن‌ها از افزودنی‌هایی با تراکم بالا یا ضدسایش برخوردارند که از سطوح در برابر سرعت، فشار و دیگر عوامل محافظت می‌کند، حال آنکه روغن‌کاری کامل قادر به این انجام آن نیست. این افزودنی‌ها به سطوح فلزی می‌چسبند و لایه‌ایی مصنوعی را شکل می‌دهند که از سایش فلز ممانعت می‌کند. کاربرد روغن‌کاری مرزی در مواردیست که دو سطح به گونه‌ایی با یکدیگر در تماسند که فقط لایه‌ایی از افزودنی‌های بسیار متراکم یا ضدسایش قادر به محافظت از آنهاست. اما این فرایند به دلیل اصطکاک شدید، تولید گرما و تاثیرات نامطلوب دیگر چندان هم ایده‌آل نیست.

روغنکاری مرکب

روغن‌کاری مرکب، تلفیقی از روغن‌کاری مرزی و هیدرودینامیک است. گرچه حجم بین سطوح با لایه‌ایی روان‌کننده از یکدیگر مجزا شده‌اند، اما ناهمواری‌ها همچنان با یکدیگر برخورد می‌کنند. در اینجاست که باز هم پای افزودنی‌ها به میان می‌آید. درک بهتر این فرایند با تعریف دقیقی از روغن‌کاری، تسهیل می‌گردد. روغن‌کاری فرایندیست که سطوح را از یکدیگر جدا کرده یا با کاهش اصطکاک، گرما، سایش و مصرف انرژی از سطوح محافظت می‌کند. تحقق این امر با مصرف روغن‌ها، گریس‌ها، گازها یا مایعات دیگر امکان پذیر است. بنابراین دفعه‌ی بعد که روغن موتور خودروی خود را تعویض کرده یا چرخ‌ها را گریس‌کاری نمودید، می‌دانید که چه پیچیدگی‌هایی در ورای آن نهفته است.

روغن موتور

روغن موتور یکی از مهمترین روانکارهای مورد استفاده در صنعت خودرو میباشد که بوسیله عملیات فرآوری شده از نفت خام بدست آمده و در پالایشگاه های تولید روغن تولید میگردد. البته برای کارایی بیشتر روغن موتور ها برای روانکاری بهتر و افزایش طول عمر روغن موتور مواد افرودنی مانند مواد ضدسایش ، ضد کف ، پاک کننده ، ضد زنگ و مواد ضداکسیداسیون به آن اضافه میگردد. برای مشاوره جهت خرید انواع روانکارهای خودرو و روانکارهای صنعتی با ما در تماس باشید.